Rječnik saobraćajnih termina
Pojmovi i izrazi koji se koriste u saobraćaju
Specijalni znaci | A | B | C | Č | Ć | D | Dž | Đ | E | F | G | H | I | J | K | L | Lj | M | N | Nj | O | P | Q | R | S | Š | T | U | V | W | X | Y | Z | Ž | SVE
A |
---|
autoputjavni put posebno izgrađen i namijenjen isključivo za saobraćaj motornih vozila, koji je kao autoput označen propisanim saobraćajnim znakom, koji ima dvije fizički odvojene kolovozne trake za saobraćaj iz suprotnih smjerova, sa po najmanje dvije saobraćajne trake i trakom za prinudno zaustavljanje vozila, bez ukrštanja s poprečnim putevima i željezničkim ili tramvajskim prugama u istom nivou i u čiji saobraćaj može da se uključi, odnosno isključi samo određenim i posebno izgrađenim priključnim javnim putevima na odgovarajuću kolovoznu traku autoputa. | |
B |
---|
bicikl | |
biciklistička staza | |
biciklistička traka | |
brzi putjavni put namijenjen za saobraćaj isključivo motornih vozila, s jednom ili dvije razdvojene kolovozne trake, koji ima sve raskrsnice u dva ili više nivoa s poprečnim putevima i drugim saobraćajnicama (željezničkim ili tramvajskim prugama), u pravilu, nema zaustavnih traka i koji je kao takav označen propisanim saobraćajnim znakom. | |
C |
---|
Centralni registarevidencija o svim vozačima i vozilima. | |
Č |
---|
četvorociklmotorno vozilo na četiri tolka sa masom neopterećenog vozila manjom od 400 kg, bez mase akumulatora kod električnih vozila i čija najveća neto snaga motora ne prelazi 15 kNJ. | |
D |
---|
DIZEL motorikod njih se upaljenje goriva vrši samopaljenjem goriva tj. na račun energije sabijenog vazduha. (Temperatura vazduha na kraju sabijanja je viša od temperature samopaljenja goriva. Tako da kad se pri kraju sabijanja ubrizgava gorivo dolazi do njegovog samopaljenja.
|
E |
---|
evropski izvještaj o saobraćajnoj nezgodi
propisani obrazac koji učesnici u saobraćajnoj nezgodi popunjavaju nakon saobraćajne nezgode. | |
I |
---|
instruktor vožnjelice koje je steklo uslove da obavlja osposobljavanje iz upravljanja motornim vozilom. | |
ispitivač | |
J |
---|
javni put | |
K |
---|
kolonaniz od najmanje tri vozila (osim bicikla,traktora, radne mašine i zaprežnog vozila) koja su zaustavljena na putu, ili se na bliskom međusobnom rastojanju kreću istom saobraćajnom trakom u istom smjeru, pri čemu su brzina kretanja vozila i postupanja vozača međusobno uslovljeni i između kojih, bez ometanja, ne može da uđe drugo vozilo. | |
kolovozdio površine puta namijenjen prvenstveno za saobraćaj vozila. | |
kolovozna trakauzdužni dio kolovoza namijenjen za saobraćaj vozila u jednom smjeru s jednom ili više saobraćajnih traka. | |
Kompresiona zapreminapredstavlja zapreminu koju opiše čelo klipa za vrijeme jednog hoda od SMT ka UMT. |
kontrolor tehničke ispravnostilice koje je steklo uslove da na stanici tehničkog pregleda vrši kontrolu tehničke ispravnosti vozila. | |
L |
---|
laka prikolicapriključno vozilo čija najveća dozvoljena masa nije veća od 750 kg. | |
laki četvorociklmotorno vozilo sa četiri točka sa masom neopterećenog vozila manjom od 350 kg, bez mase akumulatora kod elektrilnih vozila, čija najveća brzina nije veća od 45 km na čas i čija radna zapremina nije veća od 50 cm3 ili čija najveća snaga nije veća od 4 kNJ kod elektromotora. | |
laki motociklmotorno vozilo sa dva ili sa tri asimetrično postavljena točka (sa bočnom prikolicom), čija je zapremina motora veća od 50 cm3 i neprelazi 125 cm3, a snaga motora ne prelazi 11kNJ i koji na ravnom putu može razviti brzinu veću od 45 km na čas. | |
licencajavna isprava koju je izdao nadležan organ i kojom se dokazuje ispunjavanje propisanih uslova i osposobljenosti za obavljanje određenih пoslova iz oblasti bezbjednosti saobraćaja. | |
lokalni putjavni put koji povezuje naselja na teritoriji opštine, ili koji je značajan za saobraćaj na teritoriji opštine. | |
M |
---|
magistralni put | |
manja materijalna štetašteta u saobraćajnoj nesreći nastala na vozilu na kojem nisu oštećeni vital ni dijelovi i sklopovi i koje može samostalno da se kreće na putu. | |
masa vozilamasa praznog vozila s punim rezervoarom goriva i priborom i opremom predviđenim za vozilo. | |
međunarodna vozačka dozvolajavna isprava koju izdaje ovlašćena organizacija na osnovu nacionalne vozačke dozvole te države. | |
mijenjanje saobraćajne trakeprelaženje vozilom iz jedne u drugu saobraćajnu traku za saobraćaj u istom smjeru radi prestrojavanja ili dozvoljenog bržeg kretanja. | |
mimoilaženje | |
mopedmotorno vozilo sa dva točka čija zapremina motora nije veća od 50 cm3, a snaga kod električnih motora ne prelazi 4KNJ, ili na tri točka, čija zapremina motora nije veća od 50 cm3, ili snaga motora kod motora sa unutrašnjim sagorijevanjem i električnih motora nije veća od 4kNJ, i koje na ravnom putu ne može razviti brzinu veću od 45 km na čas | |
motociklmotorno vozilo s dva točka ili sa tri asimetrično postavljena točka (sa bočnom prikolicom), kod kojeg je radna zapremina motora veća od 125 cm3 i koje na ravnom putu može razviti brzinu veću od 45 km na čas. | |
motokultivatorvozilo na motorni pogon s jednom ili dvije osovine i pogonskim motorom do 12 kNJ, konstruisano da vuče, potiskuje ili nosi oruđa za razne poljoprivredne radove. | |
Motormašina koja neki vid energije pretvara u mehanički rad. |
Motor sa unutrašnjim sagorijevanjem |
motorno vozilo | |
N |
---|
najveća dozvoljena masamasa vozila zajedno s njegovom nosivošću. | |
naselje | |
nekategorisani put | |
nosivostdozvoljena masa do koje vozilo smije da se optereti prema deklaraciji proizvođača vozila. | |
O |
---|
obilaženje | |
obilježeni pješački prelaz | |
odstojanjenajkraća uzdužna udaljenost između najisturenijih tačaka vozila ili lica, odnosno drugih objekata. | |
oldtajmermotorno vozilo proizvedeno prije trideset i više godina, koje je radi njegovanja istorijskih nasljeđa i tehničke kulture sačuvano ili ponovo sastavljeno u izvornom obliku. | |
osovinsko opterećenjedio ukupne mase vozila kojim se preko osovina vozila prenosi na vodoravnu podlogu u stanju mirovanja. | |
OTO motorimotori kod kojih se upaljenje smješe obavlja stranim izvorom energije odnosno pomoću varnice. Za njih se još koristi naziv benzinski motori zbog najčešće korištene vrste goriva. |
P |
---|
parkiranje vozilaprekid kretanja vozila duži od pet minuta, osim prekida koji se pravi da bi se postupilo po znaku ili pravilu kojim se reguliše saobraćaj. | |
pješačka zonauređena saobraćajna površina namijenjena za kretanje pješaka, u kojoj je dozvoljeno kretanje motornih vozila s posebnim odobrenjem. | |
pješačko ostrvo | |
pješaklice koje učestvuje u saobraćaju, a ne upravlja vozilom, niti se prevozi u vozilu ili na vozilu, lice koje vlastitom snagom gura ili vuče vozilo, ručna kolica, dječje prevozno sredstvo, bicikl, bicikl sa motorom ili pokretna kolica za nemoćna lica, lice u pokretnoj stolici za nemoćna lica koju pokreće vlastitom snagom ili snagom motora, ako se pri tome kreće brzinom čovječjeg hoda, kao i lice koje klizi klizaljkama, skijama, sankama ili se vozi na koturaljkama. | |
polukružno okretanjeokretanje vozila za 180 stepeni u odnosu na dotadašnji smjer kretanja, radi uključenja u suprotni saobraćajni tok. | |
poluprikolica | |
posebni objekat na putuoprema na putu postavljena radi smanjenja brzine kretanja vozila na mjestima gdje je posebno ugrožena bezbjednost učesnika u saobraćaju. | |
potvrda o registracijijavni dokument koji za registrovano vozilo izdaje nadležni organ. | |
potvrda o vlasništvu vozilajavni dokumenat koji je izdao nadležni organ i kojim se dokazuju vlasništvo određenog vozila, njegove tehničke i druge karakteristike. | |
predavačlice koje je steklo uslove da vrši osposobljavanje iz poznavanja propisa o bezbjednosti saobraćaja na putevima. | |
preglednostpodrazumijeva prostor koji učesnik u drumskom saobraćaju može da vidi s mjesta na kojem se nalazi. | |
prestrojavanje | |
preticanjeprolaženje vozilom pored drugog vozila koje se kreće u istoj saobraćajnoj traci i u istom smjeru. | |
priključak za izvođenje radovaizmjenjivo oruđe koje služi obavljanju poljoprivrednih, šumskih ili drugih radova, i koje se u svrhu izvođenja radova postavlja ili priključuje na motorno vozilo. | |
priključno vozilovozilo namijenjeno da bude vučeno vozilom na motorni pogon, bilo da je konstruisano kao prikolica ili kao poluprikolica. | |
priključno vozilo za traktor | |
propuštanje vozila | |
putsvaki javni put i nekategorisani put na kojem se odvija saobraćaj. | |
put rezervisan za saobraćaj motornih vozilajavni put po kojem mogu da saobraćaju samo motorna vozila i koji je kao takav označen propisanim saobraćajnim znakom. | |
putnički automobilmotorno vozilo namijenjeno za prevoz lica koje, osim sjedišta za vozača, ima najviše osam sjedišta. | |
R |
---|
radna mašinavozilo na motorni pogon namijenjeno za vršenje određenih radova vlastitim uređajima i opremom, koje po konstrukcionim osobinama ne može da razvije brzinu veću od 30 km na čas. | |
Radna zapreminapredstavlja zapreminu iznad čela klipa do cilindadrske glave kada se klip nalazi u SMT. U ovu zapreminu se ubraja i zapremina komore u cilindarskoj glavi ili u čelu klipa. |
Radni cikluszatvoreni kružni termodinamički proces energetske transformacije goriva koji se sastoji od više faza u cilju dobijanja rada koji se ponavlja periodično. Radni ciklus dvotaktnih motora obavi se za 1 obrt koljenastog vratila tj. 360 stepeni, a četverotaktnog za 2 obrta ili 720 stepeni. |
raskrsnica | |
rastojanjenajkraća bočna udaljenost između najisturenijih tačaka vozila ili lica, odnosno objekata. | |
regionalni putjavni put koji povezuje važnija privredna područja u Bosni i Hercegovini i koji obezbjeđuje najracionalniju vezu između opština. | |
S |
---|
saobraćajna dozvolajavna isprava koju je izdao nadležni organ i kojom se dokazuju vlasništvo i prediod važenja registrtacije određenog vozila, njegove tehničke i druge osobine i karakteristike. | |
saobraćajna nezgoda | |
saobraćajna trakaobilježeni ili neobilježeni uzdužni dio kolovoza čija je širina dovoljna za nesmetan saobraćaj jednog reda vozila. | |
saobraćajna traka za prinudno zaustavljanje vozila | |
saobraćajna traka za spora vozilauzdužni dio kolovoza namijenjen za vozila koja sporom vožnjom smanjuju odvijanje saobraćaja. | |
saobraćajna traka za ubrzavanje | |
saobraćajna traka za usporavanje | |
saobraćajna traka za vozila javnog gradskog prevoza | |
Š |
---|
šef stanice tehničkog pregledalice koje je steklo uslove da vodi stanicu za tehnički pregled vozila. | |
šinsko vozilovozilo konstruisano i isključivo namijenjeno za vožnju po šinama. | |
S |
---|
sistem provjere bezbjednosti(RSI - Road Safety Inspection) predstavlja proceduru nezavisne provjere postojećih javnih puteva u pogledu bezbjednosti. | |
Sistem revizije bezbjednosti(RSA - Road Safety Audit) predstavlja proceduru nezavisne revizije projekata izgradnje javnih puteva u pogledu bezbjednosti. | |
skup vozila | |
smanjena vidljivost | |
SMTspoljna mrtva tačka, je najudaljenija tačka položaja klipa od ose koljenastog vratila. |
stajalište | |
stanica tehničkog pregledaorganizacija ovlašćena od nadležnog organa za obavljanje poslova tehničkog pregleda vozila. | |
Stepen kompresijepredstavlja odnos ukupne zapremine i kompresione zapremine, tj. pokazuje u kom odnosu je izvršeno sabijanje svježe radne materije. |
stiker naljepnicadokaz o registrovanju vozila. | |
strana vozačka dozvolavozačka dozvola i međunarodna vozačka dozvola koju je izdao nadležni organ strane države. | |
svjetloodbojni prslukodjevni predmet namijenjen uočavanju lica koja se na javnom putu nalaze van vozila. | |
T |
---|
tahografuređaj ugrađen u motorno vozilo koje bilježi elemente značajne za upotrebu motornog vozila i/ili vozača. | |
Taktjedan hod klipa (S) od jedne do druge mrtve tačke. |
tegljačmotorno vozilo namijenjeno i opremljeno za vuču poluprikolice. | |
teretno vozilosvako motorno vozilo koje je namijenjeno za prevoz tereta. | |
traktorvozilo na motorni pogon konstruisano da vuče, potiskuje ili nosi izmjenjiva oruđa, odnosno da služi za pogon takvih oruđa ili za vuču priključnih vozila. | |
tramvaj | |
triciklmotorno vozilo na tri točka simetrično postavljena u odnosu na srednju uzdužnu osu, sa toplotnim motorom čija je zapremina veća od 50 cm3 ili čija je konstrukcijski najveća bezina veća od 45 km na čas. | |
tricikl ili četvorociklmotorno vozilo s tri, odnosno četiri točka, koje na ravnom putu može da razvije brzinu veću od 50 km na čas, čija je radna zapremina motora veća od 50 cm3 i ako njegova masa nije veća od 550 kg a snaga motora ne prelazi 15 kNј. | |
trolejbusmotorno vozilo namijenjeno za javni prevoz putnika koje, osim sjedišta za vozača, ima više od osam sjedišta i koje, radi napajanja motora elek- tričnom energijom, ima kontakt s električnim provodnikom. | |
trotoar | |
turistički vozskup vozila koji čine vučno vozilo i priključna vozila, namijenjeni za prevoz putnika u parkovima, hotelsko-turističkim i sličnim naseljima, na površini na kojoj se ne obavlja saobraćaj ili putu na kojem se saobraćaj odvija u turističke svrhe. | |
U |
---|
učesnik u saobraćaju | |
ukupna masamasa vozila zajedno sa masom tereta koji se prevozi na vozilu, uključujući i masu lica koja se nalaze u vozilu, kao i masu priključnog vozila sa teretom, ako je ono pridodato vozilu. | |
Ukupna zapreminahodna plus kompresiona zapremina. |
ulica | |
UMTunutrašnja mrtva tačka, je najbliža tačka položaja klipa od ose koljenastog vratila. |
V |
---|
vozač | |
vozačka dozvolajavna isprava koju je izdao nadležni državni organ i kojom se dokazuje pravo upravljanja određene kategorije ili potkategorije. | |
vozilosvako prevozno sredstvo namijenjeno za kretanje po putu, osim pokretnih stolica bez motora za nemoćna lica i dječjih prevoznih sredstava. | |
Z |
---|
zaprežno vozilovozilo koje vuče upregnuta životinja. | |
zaustavljanje vozilasvaki prekid kretanja vozila na putu u trajanju do pet minuta, osim prekida koji se pravi da bi se postupilo po znaku ili pravilu kojim se reguliše saobraćaj. | |
zemljani put | |
zona smirenog saobraćaja | |
A |
---|
autobusmotorno vozilo namijenjeno za prevoz lica koje, osim sjedišta za vozača, ima više od osam sjedišta. | |